Thursday, May 15, 2025
घरोघरी हापूस !
घरोघरी हाप्पुस !
आता मे महिन्याच्या मध्यावर हापूस आंबा भरपूर प्रमाणांत घरोघरी आला असणार. आमच्या बालपणी देशी गांवठी रायवळ आंब्यांची लयलूट असे. खरंतर आम्ही राहात असलेल्या प्रदेशांत हाप्पुसचे नांवही कुणाला फारसे माहीत नसेल. त्या भागांत लंगडा, दशेहरा वगैरे मातब्बर मंडळीच जास्त भाव खाऊन जात. अर्थात गावरान रायवळ आंब्यांत खूप खूप व्हरायटी असे. अगदी बारक्याशा बिट्टी फळांपासून आम्हाला अगडबंब वाटावेत अशा साईझचे आंबे सहज दिसत ‘मार्केट’ मधे. अतिशय गोड रसाळ आंबे आमरस पार्ट्यांत सर्रास वापरात असत. शेपूच्या भाजीसारखे गंधित आंबे सुद्धा तेव्हा गोड लागत. मूळ आंबा सीझन संपतासंपतां काही काळ तोतापरी वगैरे सज्जनवृंद थोडेबहुत समाधान देत खरे.
नव्हे, एकोणीसशे बावन्न सालीं मी जेमतेम दहाअकरा वर्षांचा असताना मे महिन्यांत पुण्याला आलो असतांना नाना बापटांनी मला लक्ष्मीरोडवरील कावरे यांचे अस्सल हापूस आईस्क्रीम खिलवलेले पक्के आठवतेंय. खरा हाप्पुस मावशीकडे गिरगावांत प्रथम चाखला. नंतर जवळजवळ पंचवीस वर्षांनी पुण्यपत्तनी स्थायिक झाल्यावर नेमेचि येत आहेत हापूस घरांत. असो.
आज हे सर्व चऱ्हाट मांडायचे कारण म्हणजे परवांच मी ‘हापूस’ हा मराठी चित्रपट संपूर्ण, विनाथांबा लक्षपूर्वक पुन्हा एकदा पाहिला. त्यांतील हापूस पेक्षाही कोंकणी घरांची सद्य परिस्थिती पाहून कुठेतरी जुळलेली तार पुन्हा एकदा झंकारली. पुणे-मुंबईची फ्लॅट संस्कृती कधीकधी अगदी नकोशी होते. अशावेळी प्रत्यक्ष नसले तरी ‘मनौनि’ कोंकण-वास्तव्य हवेहवेसे वाटू लागते. याच निमित्त आठवतो ‘अंतू बरवा’, ‘धोंड्या न्हावी’, मालगुंडचे केशवसुत आणि त्यांची कविता, राजापूरचे प्राध्यापक दंडवते युगुल, साने गुरूजी, विनोबा भावे, लोकमान्य टिळक नि अर्थातच पांवसचे स्वामी स्वरूपानंद ! अगदी खरं सांगूं, या सर्व मंडळींनी मला खूप खूप भरभरून दिलंय् माझ्या चित्तवृत्ती चिरतरूण राखण्यासाठी. थेट हापूसच्या सुगंधित गोडव्या प्रमाणे !
रहाळकर
१५ मे २०२५
