Friday, July 30, 2021
किसणी, विळी, रवी वगैरे !
किसणी, विळी, रवी वगैरे !
वर लिहिलेले आणि इतर कितीतरी शब्द कालौघांत हरवून जात आहेत आणि ते तिरकस उघड्या डोळ्यांनी नि तिखट कानांनी आमची पीढी अनुभवते आहे. आमच्या लहानपणी ‘बंबांत’ गरम केलेले पाणी घंगाळांत घेऊन लोट्यालोट्याने आई आम्हाला आंघोळ घालत असे. दांत घासायला ‘दतौन’ किंवा माकडछाप दंतमंजन असे. (गिब्जची सुगंधी गोड वडी, मॅकलीन्स नि लहानसा टूथब्रश नंतर आले. हल्ली ‘फ्रेश होऊन येतो’ ऐवजी परसाकडे किंवा शेतखाना म्हणायला लाज वाटत नसे ! डोईला चपचपीत चमेलीचे तेल चोपडणे नि फुगा काढून केस ‘सेट्’ करण्यांत खूप वेळ जाई. आईची बिलोरी आरसा असलेली कुंकवाची लाकडी पेटी कधीच हरवून ‘व्हॅनिटी बॅग्ज’ नी जागा घेतली. फणी, गुंतवळ, रिबिनी, आफगाण स्नो केव्हा गायब झाले ते कळलेच नाही. हल्लीच्या बरम्युडा ऐवजी सरळ खाकी चड्ड्या (निकर्स) असत म्याट्रिकपर्यंत नि पुढे घरी घालायचे पट्टेरी पायजमे (निर्वासित सिंध्यांनी आयात केलेले) .
सायकल हे एकमेव हक्काचे स्वस्त नि मस्त वाहन आणि त्याची देखभाल इतकेच नव्हे तर घरच्याघरी पंचर काढणे ही कला अवगत करून घ्यावी लागे.
अगदी लहानपणी मातीच्या चुली नि ‘वेल’ असत आणि वारंवार होणारा धूर काढून अग्नी प्रज्वलित ठेवण्यासाठी दणकट लोखंडी ‘फुंकणी’ कितीजणांना आठवतेय् ?
अजून प्रत्येक घरात विळी आणि तिला जोडलेली ‘खवणी’ असेलच मात्र नवीन पीढीला कटिंग बोर्ड नि सुऱ्या जास्त सुटसुटीत वाटतात नाही ! ताक घुसळायला किंवा डाळ सारखी करायला रवी सारखे उपयुक्त हत्त्यार नाही म्हणा. आधीची घमेली, हंडे, पोळी ठेवायचे पेढेघाटी डबे आतां ॲंटिक पीस म्हणून घासून पुसून ठेवतात दिवाणखान्यांत, नव्हे हॉल किंवा सिटिंगरूम मधे !
यांतले बरेचसे शब्द आत्ताचे पीढीला माहीतही नसतील, मात्र तुमचा नोस्टाल्जिया ताजातवाना झाला की नाही ?
रहाळकर काका
२८ जुलाय २०२१
London Tube (underground ) travel
London Tube (underground) Travel !
I travelled all the way from Stanmore to Stratford on the Jubilee line after almost seven years ! It was fun, because I didn’t require purchasing a travel-card nor get out of the house wearing my walking-cum-sports shoes and shouldering a haversack full of snacks, juices and a water bottle, and without using my walking stick either ! (I travelled seated comfortably in our Aditya Shagun apartment sipping some good Wah Taj Tea ! )
However, I got the best accommodation in the train, just next to the Motorman ! It was indeed great to watch all the stations once again, which I had frequented earlier on many occasions. This time I could also know some history of the Jubilee line and its stations along with their geography as well ! I was astonished to see the train crossing underneath the Thames at least four times during one single journey ! I was able to visit Wembley, Neasden, green park, Westminster, London Bridge, Waterloo, Canary Wharf and Stratford overground as well. It was fun reminiscing good old places I had visited earlier on good many occasions.
And that makes me nostalgic ! As someone amongst you had remarked, I have indeed moved within London much more by now, than the people staying there for decades ! Indeed I cherish all those places in my bosom because I loved London undoubtedly.
Of course the credit goes to Shrish, Alka and Ashnaa too, who facilitated and encouraged me to undertake such outings on my own. Usha accompanied me on many occasions but it was a solo run by and large.
Besides the Jubilee I have travelled on almost all lines, more than a dozen of those. It is fascinating indeed, when one travels without a pre-determined route because then you have all the liberty to travel length and breadth (and even the depth ! ) of such a huge Metropolis as London.
Besides travel one watches people getting in and out of the train. Those travelling alone immerse themselves in a book they are carrying or get busy with cell-phones. The couples begin cooing and family people control their children effectively. One can easily distinguish a ‘foreigner’ to this land by his visible unrest and anxiety. (I travelled most of the time as if I was born and brought up here itself ! )
The journey is usually silent, that is without words spoken although the shrill noise of the rails underneath make you a bit irritable. It is unlike a bus travel particularly past eleven AM, where one listens to continuous blabber of the elderly folk ! (I had learnt through their accent alone, whether they were British or otherwise ! )
Coming back to the ‘tube’ ! Well, the frequent announcements about the present and next stations keep you awake and alert. The tone and delivery of the announcer is typically just the same all over England, yes even in Birmingham, Leister or Timbuktu !
I am aware of your getting ‘bored’ at this stage, and therefore I shall leave hold of you right now, but may be we will meet at Charing Cross some day in future !!
Dr. P. S. Rahalkar
Pune
30 July 2021
Tuesday, July 27, 2021
बर्फाचा गोळा नि हिमालय !
बर्फाचा गोळा नि हिमालय !
परवांच पं. उपेन्द्र भट यांची मुलाखत पाहात होतो. ‘इंद्रायणी कांठी’ हे गदिमांचे गीत त्यांनी पुलं समोर गाऊन दाखवले आणि पु. ल. त्यांना शाबासकी देत असतांना भट त्यांना म्हणाले की किती गोड चाल दिली आहे तुम्ही या गाण्याला, तेव्हा हजरजबाबी पु ल म्हणाले, ‘अरे मी भीमसेनच्या हातावर बर्फाचा गोळा ठेवला, पण त्याने त्याचा हिमालय केला ! ‘
हा प्रसंग पाहतांना मनांत आले की खरोखर लहानशी संधी मिळताच तिचे सोनें करता आले पाहिजे. कित्येक थोर नि यशस्वी व्यक्तींची चरित्रें किंवा अनुभव पाहतां प्रत्येकाने हाच मार्ग चोखाळल्याचे लक्षात येईल. अर्थात त्या क्षणाची योग्यायोग्यता केवळ नशीब बलबत्तर असेल तरच जाणवेल.
महत्वाचे आहे ते मिळत असलेली संधी वेळ न दवडतां झेलतां आली पाहिजे. अशा वेळी कुणी ‘धरसोड वृत्ती’ वगैरे विशेषणे लावलीं तरी गेलेली संधी पुन्हा येईलच हे सांगता येत नाही. माझा स्वत:चा अनुभव असा की प्रसंगानुरूप मी संधी घेत गेलो, प्रसंगीं तात्पुरते अपयश किंवा अवहेलना ऐकूनही ! (मन की खुशी दिल का राज - अशी माझी वाटचाल राहिली आहे ) अर्थात ती दरवेळीं यश पदरीं पाडून गेली नसली तरी आज मी संतुष्ट आहे मी तेव्हा घेतलेल्या काही वेड्यावांकुड्या निर्णय नि उड्यांबद्दल !
ते असो, मला असे सुचवायचे आहे की संधीची सुवर्णसंधी करणे बहुतांश वेळी किंवा खरेतर नेहमी आपल्याच हातीं असते. ‘वाल्या’चा ‘वाल्मिकी’ होऊ शकतो, अगदी तसेच सद-गुरूंनी दिलेल्या एका नामाने हिमालय चढून जाणे अशक्य नाही. मला नेहमीच अप्रूप वाटत आले आहे कित्येक संत सत्पुरूष आणि थोर यशस्वी व्यक्तींचें, ज्यांनी पाहाता पाहतां ‘बर्फाच्या गोळ्याचे’ ‘हिमालयांत’ रूपांतर करून टाकले. विशेष म्हणजे बहुतांश गृहस्थाश्रमांत असूनही मनौनि नि वृत्तीने संन्यस्त होऊन राहिले. मला माहीत आहेत अशा कित्येक व्यक्ती, ज्या ‘श्री श्री किंवा ‘महाराज’ इत्यादी बिरूदें न मिरवतांही हिमालयाच्या उंचीचे किंवा योग्यतेचे होऊन गेलेत किंवा आहेत. (जरूरत है सिर्फ उन्हे पहचानने की और दिल दिमाग मे संजोये रखनेकी ! )
अधिक विषयांतर होण्यापूर्वी थांबतो, मात्र या ‘बर्फ के गोले’ पर जरूर तबज्जोह कीजियेगा !
प्रभू रहाळकर
२७ जुलाय २०२१
