Thursday, August 28, 2025
साडू साडू !
साडू साडू !
कधी कधी एखादा शब्द पिच्छा सोडायला तयार नसतो. आता आजचेच पहा ना, फोनवर बायकोच्या बहिणीच्या प्रकृतीची चौकशी करता करतां मी चक्क तिच्या नवऱ्याची नक्कल करीत त्यांच्या विशिष्ठ लकबींत संभाषण चालू केले आणि तिची हसूनहसून मुरकुंडी वळली ! ती आपल्या तब्येतीची गाऱ्हाणी चक्क विसरून गेली तात्पुरती. मला वाटतं आपण कुणाच्या प्रकृती विषयीं बोलत असताना असे काही करून पाहावे ज्या योगें आपली गाऱ्हाणी उगाळत न बसतां ती व्यक्ती तात्पुरती का असेना, आपले दुखदर्द जरासे बाजूला ठेवू शकेल.
आज त्या साडूंची नक्कल करताना ‘साडू’ या शब्दावर मात्र गुंतून गेलो. मराठीत बायकोच्या बहिणीच्या नवऱ्याला आपला साडू किंवा साठभाई असे काहीतरी म्हणतात हे पुण्यात आल्यावर नवीन मराठी शब्द शिकताना कळले. आमच्या इंदुरी हिंदींत याला जीजाजी म्हणतात हे जाताजाता सांगून जातो. वास्तविक जीजाजी हा शब्द अनेक नात्यांना लावला जातो हिंदीत पण ‘साडू’ नक्कीच नाते-स्पेसिफिक असावा. असो.
तर साडू ! संयोगवश बायकोला बऱ्याच बहिणी (त्यांत एकच सख्खी) असल्याने मला बऱ्याच साडूंशी हातमिळवणी करावी लागली. त्यांत काही अतिशय बुद्धिमान, तस्लख तर काही विरळा कुणीही टपलीत मारून जावे असे. त्या दुसऱ्या कॅटेगरीतला मीही एक हे तुम्ही केव्हाच ओळखले असेल म्हणा ! (अखेर मी सुद्धा अनेकांचा साडू आहेच की! )
माझे काही साडू मात्र विलक्षण प्रतिभावंत आहेत हे नि:संशय आणि म्हणून आपणही त्यांच्यासारखे असायला हवे होते अशी खंत वाटते कधीतरी, पण इतर साडूंना माझ्याविषयी असेच वाटत असेल हा विचारही सुखावून जातो म्हणा !
माझे धाकले साडू विलक्षण हजरजबाबी, तल्लख, अतिशय विनोदप्रिय, बहुश्रुत, दांडगा वाचन-छंद असलेले आणि मनमोकळ्या स्वभावाचे असल्याने त्यांचा सहवास अतिशय हवाहवासा वाटतो. कधीकधी वाटते त्यांचे बिऱ्हाड आपल्या शेजारी असते तर ? पण मग हेही लक्षात येते की अति-परिचयात अवज्ञा होऊ नये म्हणून जरा अंतर ठेवणे तेवढेच महत्वाचे असेल. शेवटी प्रत्येकाच्या आवडीनिवडी, गुणधर्म वेगवेगळे असतात. (खायचे दात नि दाखवायचे वेगळे असतात तसे ! )
तथापि एक नातें मात्र अन-कॉम्प्रोमायझींग असते, पतिपत्नीचे ! एकदा गाठ पडते ती कायमची ! !
रहाळकर
२८ ऑगस्ट २०२५
Monday, August 25, 2025
चर्चिलचे गांव !
चर्चिलचे गांव !
आज आम्ही एक दिवसीय सहल काढून सर विन्स्टन चर्चिलच्या मूळ गावीं ‘वेस्टरहॅम’ येथे धावती भेट दिली. साहाजिकच चर्चिलच्या भव्य पुतळ्याजवळ उभे राहून काही स्नॅप्स देखील घेतले. मला गेले काही दिवस इंग्लंड मधल्या ‘कंट्रीसाईड’ अर्थात ग्रामीण भागाला पुन्हा एकदा पाहण्याची उत्सुकता लागली होती, जी आज अनायासें पूर्ण झाली.
माझे ग्रामीण भागाविषयीचे कुतुहल किंवा आकर्षण नवे नाही. सर्व आयुष्य शहरात व्यतीत झाल्यामुळे असेल कदाचित्, खेड्यापाड्यांचे अप्रूप मला कायम खुणावत असते. अर्थात शहरांतील सोयी-सुविधा तिथे नसल्या तरी ग्रामीण जीवनातील सहज साधे मोकळेपण कुठेतरी घर करून राहिले आहे मनात.
खूप लहानपणी वडिलांच्या तोंडून आदर्श खेड्यांची संकल्पना ऐकली होती. वडील सरकारी नोकरीच्या निमित्त नेहमीच ग्रामीण भागांत दौऱ्यावर जात आणि सुट्यांदरम्यान आम्हीही त्यांचे बरोबर जात असूं. त्यामुळे असेल कदाचित्, खेडुतांशी संवाद साधायला मला अजूनही आवडते. आज सुद्धा येथील शेतकरी किंवा रहिवासी आपले दैनंदिन व्यवहार कसे पाळत असतील याची उत्सुकता अद्याप शमलेली नाही. असो.
आजची वेस्टरहॅम येथील सहल खूप भावली कारण लंडनपासून अवघ्या तासावर हे गाव वसलेले आहे. मूळ मोठाले रस्ते मागे टाकत ‘बी रोड’ वरून जातांना घनदाट अरण्यवजा लांबच लांब वृक्षराजींनी मोहून टाकले खरे. कितीतरी वेळा मला कोकणातील दापोली भागाशी यांची तुलना करावीशी वाटली. वेस्टरहॅम हे इटुकले गाव तसे एकाच ‘हाय स्ट्रीटचे’ पण कित्येक कॅफेज , पब्ज, दुकाने, बारबर शॉप्स, ॲन्टीक दुकान, फार्मसी नि ‘सर्जरी’ युक्त. रविवार असल्याने बऱ्यापैकी वर्दळ. अर्थातच मला हवा तो ग्रामीण ‘टच’ नदारत. गांव नव्हे मिनि शहरच निघाले हे. तरीही नजरेसमोर सतत येत होते वीस वर्षांपूर्वी आम्ही भेट दिलेले पीक-डिस्ट्रिक्ट यॉर्कशायर मधले ‘स्प्रिंगडेल’ हे खेडेगाव. मुलांची नजर चुकवून त्या खेड्याचा मनसोक्त मुआयना केला होता मी आणि प्रचंड प्रचंड आवडले होते मला ते खेडेगाव ! गावाच्या मधोमध वाहणारा झुळझुळणारा स्वच्छ पाण्याचा झरा, त्यावर कमानीसारखे सुंदर पादचारी पूल, अख्खे गांव सुंदर सुंदर फुलांच्या ताटव्यांनी अक्षरश: गजबजलेले, तुरळक माणसें शतपावली करणारी किंवा पब् मधे निवांत विसावलेली, दैनंदिन गरजेची सर्व लहान लहान दुकाने, इतकेच नव्हे तर लहानसे फायर ब्रिगेड स्टेशन देखील ! इटुकले गाव असूनही रस्त्यांवर ट्रॅफिक सिग्नलचे कार्यरत दिवे पाहून चकित झालो होतो खरा ! त्यावेळी कुणाशीच संवाद असा साधता आला नव्हता कारण माझे तोकडे इंग्रजी संभाषण चातुर्य !
तथापि, आम्ही आंबोली मार्गें कोकणात उतरत असतांना आंबोली नजीकच्या मळ्यावर अम्मळ विसावत आणि तिथला रानमेवा चाखत मी त्या बागाईतदार शेतकऱ्याशी केलेला मनमोकळा संवाद मी कधीच विसरू शकणार नाही. आम्ही खेडोपाडीं वैद्यकीय सेवेसाठी जात असताना सुद्धा माझा खरा भर असे तो तिथल्या खेडुतांशी केलेल्या मनमोकळ्या गप्पा !
आज विन्स्टन चर्चिलच्या गावीं भेट देत असताना या सगळ्या आठवणी उचंबळून आल्या यांत नवल नाही !
रहाळकर
२४ ऑगस्ट २०२५ (अजूनही लंडनमधेच )
