Friday, June 28, 2024
देव मला दिसला हो…..!
देव मला दिसला हो …….!
आज आकाशवाणीवर शांताबाई शेळके यांचे एक अप्रचलित गीत ऐकले - ‘देव मला दिसला हो……!’ ते शब्द ऐकता ऐकतां गीत कधी संपले ते कळले नाही. गूगल् वर शोधूनही मला ते सापडू शकले नाही. तथापि, जे काही शब्द कानीं पडले होते तेही छानपैकीं आनंदीत करीत चिंतनासाठी पुरेसे आहेत.
‘देव मला दिसला हो, झुळझुळणाऱ्या पाण्यामधुनी, पक्षांच्या चिवचिवटातुनि, सहज बोबड्या शब्दांमधुनी, देव मला दिसला हो……!’
वास्तविक देव ‘दिसला’ असे म्हणताना वर्णन आहे ‘ऐकण्याचे’ ! मग लगेच जाणवले की कोणतीही ‘जाणीव’ शब्द, स्पर्ष, रस, रूप नि गंध या तन्मात्रांतून अथवा इंद्रियांच्या त्या त्या विषयांतूनच तर होत असते ना. अर्थात त्यांची जाणीव करून देते अंत:करण !
आणि म्हणून एक प्रश्न विनाकारण सतावूं लागला की ईश्वराला, देवाला पाहायचे असेल तर यमनियमादि अष्टांग योग वगैरेंचा अट्टाहास कशासाठी ? इंद्रियनिग्रह, मनोनिग्रह, आसनसिध्दी वगैरेंची खरंच गरज आहे काय ? इंद्रियांच्या विषयांनी म्हणजेच शब्द-स्पर्षादि साधनांनीच जर ‘देव’ दिसत असेल, अनुभवतां येत असेल तर कठोर साधनांची आवश्यकताच काय ? ( मला ठाऊक आहे की वडीलधारी मंडळी या उच्छृंकल वटवटीला गालातल्या गालांत हंसतील, कदाचित डोळेही वटारतील. ) पण मला सांगा, हा प्रश्न तुम्हालाही भेडसावूं लागला तर तुम्ही काय कराल ? मी सांगू, तुम्ही काहीच करणार नाही कारण हे निरर्थक वाटेल तुम्हाला. कदाचित् ‘सोशल मीडीयाचा’ वापर कराल, कदाचित पूर्ण दुर्लक्ष कराल.
देव पाहण्या किंवा शोधण्या ऐवजीं अंतर्मनांतूनच त्याला अनुभवतां आले तर ? मग एखाद्या शांताबाईंना तो झुळझुळणाऱ्या पाण्यांत दिसेल, पक्ष्यांच्या चिवचिवाटातून, बालकांच्या बोबड्या शब्दांतून किंवा गेलाबाजार मध्यरात्रीच्या प्रशांत शांततेंतही ! !
रहाळकर
२८ जून २०२४
