Wednesday, February 23, 2022
शिळी कढी !
शिळी कढी !
आपल्या मराठीत अनेकानेक म्हणी प्रचलित आहेत. एके काळी ‘शिळ्या कढीला ऊत’ असे म्हणत. मी आज त्या ‘ऊ’ चे आधी ‘रा’ हा शब्द जोडीन म्हणतो ! खरोखर, गेले काही महिने सर्वच टीव्ही चॅनल्सवर वारंवार दाखवलेले काही चेहेरे , त्यांचे अविर्भाव नि धमक्या पाहून ऐकून सर्वच जाणकार श्रोत्यांना अक्षरश: वीट आला असेल. मात्र तोच धागा पकडून काहीतरी (निदान) बाष्कळपणा तरी करूंया !
अनेक वर्षांपूर्वी दिल्लीच्या ‘शंकर्स वीकली’ या साप्ताहिकांत ‘कोरावनजी’ या उपनांवाने प्रो. कस्तुरी धमाल ‘सटायर’ लिहीत. नंतर इन्दौरच्या ‘नई-दुनियांत’ ‘सुनो भाई साधो’ या नांवाचे खुसखुशीत सदर हमखास गुदगुल्या करत असे. नुकतेच पुण्याच्या ‘सकाळ’ मधले ‘ढिंग टॅंग’ नामक दररोज येणारे सदर खूप मनोरंजन करत असे (लेखक प्रवीण टोकेकर)
हल्ली मात्र अभिजात विनोद आणि सटायर अभावानेच कानी पडतात. अर्थात हत्ती आणि मुंगी यांच्या दंतकथा जेव्हा नातवंडें पुन्हा पुन्हा सांगतात तेव्हा त्यांच्या आनंदाखातर आपण मोठ्ठ्याने हंसतोच ना ! टीव्ही वरचे हल्लीचे ‘बाईट्स’ पाहून खरंच हंसावं की रडावं ते कळेनासे झालेंय ‘आतांशा’ ! असो.
मूळ मुद्दा आहे शिळ्या कढीला ऊत आणण्याचा.
आपल्यातली किती तरी मंडळी (माझ्यासकट) खूप जुन्या जुन्या आठवणी नवनवीन संदर्भ देऊन वारंवार मांडायचा प्रयत्न करतात. क्वचित् संदर्भहीन सुध्दा असतात म्हणा, पण प्रथम ऐकणाऱ्यालाच त्या ऐकाव्याशा वाटतात. इतरांना तो शिळ्या कढीचाच प्रत्यय येत असतो. (हे कळणे देखील भाग्यलक्षण नाही का). तेही असो.
कित्येकांना जुने प्रसंग सांगताना ‘कशी खोड मोडली त्याची (किंवा तिची) अथवा कशी जिरवली’ म्हणण्यांत रस असतो. खरंतर ‘रात गई, बात गई’ अशी वृत्ती अधिक मन:शांती देते, पण वारंवार तेच ते उगाळत राहणे म्हणजे शिळी कढी नाही काय ?
मुळांत हा प्रमाद घडतो कारण आपल्याला त्यातील ‘निगेटिव्ह’ बाजू जास्त भावते. ‘बी पॉझिटिव्ह’ हा उपदेश नेहमी इतरांना देण्यासाठी असतो. आपण गुणां ऐवजी दोषांवर जास्त लक्ष देतो आणि इतरांचे दोष उगाळत बसतो. मी म्हणतो हे योग्य नाही. अनेक संतसत्पुरूषांनी आपल्यातले दोष नि इतरांचे गुण पाहावे, त्यांचे अनुकरण करावे असे ठिकठिकाणी सांगितले आहे. मात्र आपण याच्या अगदी उलट करत असतो.
मात्र तेही असू देत काय, आपण जरा शिळी कढीच पुन्हा तापवूंया. काय म्हणता, मोठ्ठी जांभई दिलीत ? तर मग थांबतो जरासा !
रहाळकर
२३/२/२०२२
