Monday, October 18, 2021
श्री विष्णुसहस्रनाम श्लोक सव्वीस व सत्तावीस
२६). “ओम् सुप्रसाद: प्रसन्नात्मा विश्व धृक् विश्वभुग्विभु: ।
सत्कर्ता सत्कृत: साधुर्जन्हुर्नारायणो नर: ॥२६॥”
सर्वांवर कृपेचा नि प्रेमाचा वर्षाव करणारा हा ‘सुप्रसाद’ असून कायम प्रसन्न असणारा ‘प्रसन्नात्मा’ देखील आहे. अखिल ब्रह्मांडाला धारण करणारा तो ‘विश्वधृक्’ आहे तर पित्याप्रमाणे विश्वाचे संगोपन करणारा ‘विश्वभुग्’ आहे. पृथ्वीतलावर अनेकानेक अवतार घेऊन धर्मरक्षणार्थ नि साधूसज्जनांचे उध्दरणासाठी येणारा ‘विभु:’ आहे. केवळ ‘सत्कर्ता’च असल्याने त्याची सर्वत्र पूजा केली जाते, सत्कार केला जातो - असा हा ‘सत्कृत:’ आहे !
साधूप्रमाणे सर्वांचे कल्याण इच्छिणारा महाप्रलय काळीं सर्व विश्वाला आपल्यांत सामावून घेणारा हा ‘जन्हु:’ आहे तर मानव रूपांत अवतार घेणारा ‘नर-नारायण’ आहे !
२७). “ओम् असंख्येयोS प्रमेयात्मा विशिष्ट: शिष्टकृच्छुचि: ।
सिध्दार्थ: सिध्दसंकल्प: सिध्दिद: सिध्दिसाधन: ॥२७॥”
या विश्वरूपाचे ज्ञान आणि व्यापकत्व कोणत्याही फूटपट्टीने वा संख्येने मोजता येत नसल्याने त्याला ‘असंख्येयो’ म्हटले. त्याचे कोणतेही प्रमाण किंवा उपमेने वर्णन करता येत नाही - असा ‘अप्रमेयो’ नामरूपाच्या पलीकडचा चिन्मय आहे ! आणि म्हणून ‘विशिष्ट’ आहे.
शिष म्हणजे शासन आणि पंचमहाभूतांसह सर्व चराचरावर शासन करणारा ‘शिष्टकृत्’ आहे. अत्यंत पवित्र नि तेज:पुंज असल्याने ‘शुचि:’ तर आहेच पण जगत् कल्याणार्थ केलेले सर्व संकल्प ‘सत्यसंकल्प’ ठरतात ! आणि म्हणून ते सिध्दीस पोहोचतात.
साधकाच्या अधिकारानुरूप फल देणारा हा ‘सिध्दिद:’ आहे.
खरेतर सिध्दी आणि साधन वगैरे सर्व काही तोच तो तर आहे ! !
क्रमश:
