Thursday, October 21, 2021
श्री विष्णुसहस्रनाम श्लोक पस्तीस छत्तीस
Subject: श्री विष्णुसहस्रनाम श्लोक पस्तीस छत्तीस
३५). “ओम् अच्युत: प्रथित: प्राण: प्राणदो वासवानुज: ।अपांनिधिर् अनुष्ठानं अप्रमत्त: प्रतिष्ठेचा: ॥३५॥”आपल्या परब्रह्मरूप स्वरूपा पासून कधीही न ढळणारा, स्वस्वरूपाहून च्युत न होणारा विकाररहित ‘अच्युत’ , शाश्वत आहेत श्रीमहाविष्णु. त्यांची कीर्ती ‘प्रथित:’ म्हणजे सुप्रसिध्द आहे. सर्व प्राणिमात्रांत आत्मरूपाने राहणारे ते ‘प्राण:’ असून त्यांना जीवंत ठेवणारे ‘प्राणदो’ आहेत. कश्यप आणि आदितीपुत्र वासवाचा बंधू असा हा वासवानुज आहे (? कथा ज्ञात नाही ! )‘अपांनिधी’ म्हणजे जलभांडार, समुद्र ! जलचरांचे समुद्र जसे आश्रयस्थान तसे अखिल ब्रह्मांडाचे श्रीविष्णु अधिष्ठान होत.‘अप्रमत्त:’ म्हणजे कधीही प्रमाद किंवा घोडचुका न करणारा, जसे जीवाला अचुक कर्मफल देण्यांत गफलत न करणारा ! आपल्या अशा न्यायप्रियतेमुळे आणि एकंदर गुणसमुच्चयांमुळे तो ‘प्रतिष्ठित’ आहे यांत नवल ते काय !३६). “ओम् स्कन्द: स्कन्दधरो धुर्यो वरदो वायुवाहन: ।वासुदेवो ब्रुहद्भानुर् आदिदेव: पुरंदर: ॥३६॥”‘स्कंद:’ चा डिक्शनरी अर्थ आहे उडी घेणे, गमन करणे. मात्र एका विद्वान मित्राने सांगितलेला अर्ष होतो - जल नि वायूचा पुरवठा करणारा. सर्वच प्राणिमात्रांना या दोहींची नितांत गरज असते. वास्तविक या दोन्हीविना जीवन अशक्य ठरते. पाणी आणि वायू अमृतरूपाने वहन करणारा म्हणूनही ‘स्कन्द:’ म्हणता येईल. ‘स्कन्दधर’ हा शब्दप्रयोग आपसूक समजण्यासारखा आहे !‘धुर्यो’ म्हणजे धुरा वाहणारा आणि ‘वरदो वायुवाहन:’ म्हणजे सात प्रकारच्या वायूंचे वहन करीत प्राणदान करणारा.बृहदभानु म्हणजे महासूर्य आणि म्हणून त्याला ‘आदिदेव’ म्हटले आहे, तर पुरंदर म्हणजे एखाद्या भक्कम किल्लेतटाप्रमाणे संरक्षक.(बरीच बंडलबाजी केलीय् आज ! कृपया दुर्लक्ष करावे ! ! )रहाळकर
